TH-Phương pháp bảo quản củ sắn tươi

2018-03-04 00:00:00

1. Chôn vùi bằng đất hay cát

Đây là cách bao gồm cả chữa lành và tồn trữ, và thực ra không phải mới mẻ. Từ lâu, người ta đã biết các loại củ nói chung có thể tồn trữ bằng cách chôn vùi dưới đất, ngâm trong nước hay bọc bên ngoài bằng một lớp bùn. Khởi đầu, cách chôn vùi được áp dụng rộng rãi có hiệu quả tại Châu Âu để tồn trữ khoai lang. Sắn trước khi đưa vào bảo quản phải chọn củ nguyên vẹn, còn vỏ cùi và ít tróc vỏ gỗ. Cuống chặt dài hoặc để nguyên cả gốc càng tốt. Chỉ bảo quản sắn già, không áp dụng với sắn non. Sau khi đào không để lâu quá 8 giờ, bảo quản ngay càng tốt.

Chọn nên đất cao không đọng nước. Xếp sắn thành từng lớp xen với những lớp đất hoặc lớp cát dày 5 – 7 cm. Lớp trên cùng dày 10 – 15 cm và nện chặt để hạn chế ngấm nước. Lớp trên k hông dùng cát vì mưa to dễ bị xói mòn. Có thể xếp sắn và đắp đất thành hình tròn với đường kính đống khoảng 1,5 – 2 m hoặc thành luống dài với chiều rộng 1,5 m và chiều dài tùy theo địa thế. Sau khi đắp đống phải đào rãnh thoát nước xung quanh đống.

Với phương pháp này thời gian bảo quản tối đa có thể là 45 ngày. Nhưng trên thế giới được biết với cách này có thể giữ được sắn tươi trong 12 tháng. Sau thời gian này sắn khó luộc chín hơn và vị trở nên đắng hơn. Bảo quản lâu hơn hàm lượng tinh bột giảm nhiều mặc dù củ vẫn nguyên vẹn và trông vỏ màu mỡ thêm do vỏ gỗ mới được hình thành, đồng thời củ sắn mọc rễ.

Tùy theo điều kiện tại mỗi địa phương, cần thay đổi những kích thước đống sắn bảo quản để có kết quả thích hợp. Ở những vùng nóng khô, cần phải giữ nhiệt độ trong lòng đống sắn dưới mức 40 0C, nếu không sắn sẽ bị hư hỏng nhanh chóng. Cách sắp xếp có thể biến đổi như sau:

- Đắp lớp đất dày hơn để giảm sự truyền nhiệt từ ánh sáng mặt trời vào trong đống sắn.

- Tạo điều kiện thoáng khí bằng cách đặt ống rỗng (ống tre khoét vách ngăn, ống dẫn nước...), khung gốc hay rơm bó chặt. Có thể đặt ống thoáng khí thẳng đứng trên ngọn đống sắn hay 4 ống thành hình chữ thập trên lớp rơm lót. Cần ngăn ngừa chuột bọ xâm nhập qua những ống này phá hoại sắn.

Trong mùa mưa, cần có những biện pháp để phòng sắn bị ướt vì nếu dự trữ ướt sắn sẽ bị hư hỏng nhanh chóng. Nên dự trữ nền đất cao với hệ thống rãnh thoát nước hữu hiệu. Cũng vậy, sắn bị ướt vì mưa ít và nhẹ có điều kiện tốt về ẩm độ cho đống sắn nhưng lại thiếu điều kiện về nhiệt độ.

Vì vậy, nếu có sắn nước để thỉnh thoảng tưới lên đống sắn thì nên dự trữ sắn vào mùa nắng.

Tóm lại, sự thành công của phương pháp dự trữ này tuỳ thuộc vào nhiệt độ, ẩm độ tương đối, những loại vi sinh vật gây bệnh hiện diện, sự tươi tốt và nguyên lành của sắn lúc đầu. Những chi tiết trên chỉ để cho ý niệm hướng dẫn tổng quát. Cần có những nghiên cứu riêng để tìm phương pháp thích hợp với những điều kiện cụ thể của mỗi vùng.

Củ săn tươi rất dễ bị hỏng do nhiệt độ bất thường, vi khuẩn, động vật phá hoại

2. Chôn vùi bằng rơm

Nếu chất sắn thành đống và bao phủ bằng một lớp rơm nện đất thì sắn chỉ giữ được 1 tháng.

Phương pháp này có ưu điểm là đơn giản, có thể áp dụng rộng rãi trong nhân dân để dự trữ khối lượng không lớn lắm để ăn tươi. Nhược điểm là không bảo quản được lâu, củ đưa vào bảo quản phải nguyên vẹn, khó kiểm tra chất lượng do đó khó phát hiện sắn bị thối mà quá trình thối lây lan rất nhanh. Sau khi bảo quản moi lên nếu không chế biến kịp sẵn vẫn chảy nhựa.

Trước mắt, dùng rơm (hay vật liệu tương tự như cỏ khô, lá mía khô...) trải trên một nền dễ thoát nước thành một lớp hình tròn có đường kính khoảng 1,5 m, nén dậm cho chặt để bề dày 15 cm. Sắn mới đào ở tình trạng nguyên vẹn tốt lành được gom thành đống hình nón 300 – 500 kg trên lớp rơm. Xong trải một lớp rơm rạ dày 15 cm lên trên đống sắn và phủ đất lên với bề dày 15 cm. Dọc chu vi đống sắn đào một rãnh để thoát nước.

Thường một người có thể thu hoạch 500 kg sắn một ngày, nên kích thước trên là kích thước "cá nhân". Nếu lượng sắn thu hoạch trong một ngày nhiều hơn có thể dự trữ thành nhiều đống "cá nhân hay tập thể" thành một đống có chiều dài 1,5 m, với cùng chiều cao như là đống cá nhân. Không nên dự trữ thành đống cao hơn rộng hơn vì khó xây đắp và khó kiếm soát nhiệt độ và độ ẩm như ý muốn.

Tuy nhiên cần tiếp tục đề nghị để có hiệu quả kinh tế cao hơn, ví dụ;

- Loại vật liệu thích hợp (rơm cỏ khô, hay những loại chưa được đề cập ở đây như lục bình phơi khô, bã mía, dăm bào...)

- Kiểu mẫu thích hợp (bề dày các lớp lót và phủ, kích thước mỗi đống dự trữ, loại đất)

- Thời tiết, mùa và dòng sắn thích hợp cho việc dự trữ..

Và sau cùng, giá trị của sắn dự trữ để sử dụng cần được trắc nghiệm trong khi xét đủ các yếu tố kinh tế, tâm lý, tập quán...

3. Chôn vùi bằng mạt cưa

Mạt cưa dùng thay cho những lớp đất ở phương pháp trên. Cách thức như sau: sắn vừa thu hoạch được vùi ngay vào mạt cưa ẩm, đựng trong thùng gỗ, ẩm độ của mạt cưa khoảng 50%. Nếu khô hơn, các vết thương trên củ không lành và làm mồi cho sự hư hỏng nhanh chóng, nếu quá ẩm ướt củ sẽ bị hư thối.

Những thùng mạt cưa và sắn có thể dự trữ trong mát, thí dụ như trong một chòi lá giản dị hay ngoài trời với một lớp vải dày không thấm nước phủ lên trên. Thí nghiệm với sắn mới thu hoạch không lựa chọn cho thấy sau 1 tháng dự trữ như vậy thường trên 85% sắn còn rất tốt, và sau 2 tháng số sắn bị hư hỏng thêm rất ít. Cũng như phương pháp trên, điều quan trọng bắt buộc là nên trữ củ còn tốt lành, nguyên vẹn, trong khi vận chuyển nên nhẹ tay và trữ sắn ngay sau khi thu hoạch.

4. Chôn vùi bằng bột xơ dừa

Bột xơ dừa là những mảnh vụ rơi rớt lại sau khi người ta đã lấy sợi từ vỏ dừa khô bện làm dây thừng. Tại Jamaica, người ta thí nghiệm dùng vật liệu này thay thế cho mạt cưa theo nguyên tắc tương tự. Sắn trữ trong bột xơ dừa ẩm ở nhiệt độ thông thường vẫn còn tốt sau 4 tuần. Với những điều kiện thời tiết tại Jamaica nếu trữ trong bột xơ dừa ẩm ở 130C sắn bị hư hỏng nhiều hơn ở nhiệt độ thường, nhưng sự hư hỏng giảm đi nếu trước khi dự trữ ở nhiệt độ 130C giữ sắn trong 7 ngày ở nhiệt độ thông thường, hẳn là để chữa lành các vết thương trước.

Theo kinhtenongthon.vn

Xem thêm

Biện pháp bảo quản ngô sau thu hoạch tránh nấm mốc, sâu bệnh và mọt ngô

Để làm tăng chất lượng và giảm thiểu tỉ lệ hỏng, thất thoát sau thu hoạch ngô, người nông dân cần trang bị một số kiến thức trong công tác bảo quản...