CS-Quy trình trồng và chăm sóc cây Hà thủ ô đỏ

2017-11-30 14:30:00

I. Giới thiệu chung về cây Hà thủ Ô đỏ

Hà Thủ Ô (Fallopia multiflora (Thunb). Hà thủ Ô đỏ là loại dây leo, sống lâu năm, thân mọc xoắn vào nhau, có màu lục hay hơi đỏ tía. Lá đơn, mọc so le, có cuống dài, phiến lá hình tim, đầu lá nhọn. Hoa nhỏ, mọc thành chùm ở kẽ lá, màu trắng. Quả nhỏ có hai mặt hình thoi, màu nâu.

Bộ phận dùng của hà thủ ô đỏ là phần rễ phình lên thành củ (trông giống củ khoai lang), thịt màu nâu đỏ, nhiều xơ. Rễ củ hình tròn, dài, không đều, củ nhỏ để nguyên, củ to bổ đôi theo chiều dọc, hay chặt thành từng miếng to

Hà thủ ô đỏ có tác dụng dược lý khá phong phú như: điều chỉnh rối loạn lipid máu, giúp ngăn ngừa tình trạng xơ vữa động mạch, bảo vệ tế bào gan, thúc đẩy quá trình sản sinh hồng cầu, nâng cao khả năng miễn dịch, cải thiện hoạt động của hệ thống các tuyến nội tiết, đặc biệt là tuyến thượng thận và giáp trạng. Ngoài ra, hà thủ ô đỏ còn có tác dụng kháng khuẩn, nâng cao khả năng chống rét của cơ thể, nhuận tràng và giải độc. Đặc biệt, rất nhiều người biết đến hà thủ ô đỏ nhờ công dụng bảo vệ và làm trẻ hóa mái tóc.

Hà thủ ô đỏ mọc hoang ở các vùng rừng núi như Sơn La, Lai Châu, Lào Cai, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Tây Nguyên... Hà thủ ô đỏ còn được trồng và sử dụng nhiều ở Trung Quốc.

Cây Hà thủ ô đỏ có phổ sinh thái rộng. Tuy cây mọc hoang ở vùng rừng núi nhưng khi trồng ở vùng đồng bằng, cây vẫn sinh trưởng rất tốt. Nhiệt độ thích hợp cho cây sinh trưởng từ 220 C - 270 C, lượng mưa từ 1500 - 1800 mm, cây cần đất tơi xốp nhiều mùn, pH từ 5 - 6,5.

II.Kỹ thuật trồng Hà thủ ô đỏ

1. Thời vụ trồng

Thời vụ trồng vào mùa thu (tháng 8-9) và mùa xuân (tháng 2-3). Vụ sau tốt hơn vì có mưa xuân, độ ẩm thích hợp, nhiệt độ vừa phải, cây chóng nẩy mầm.

2. Về giống

Cây từ 20- 40 cm, lá đều đẹp, không sâu bệnh, thân mập không dập xước.

3. Phương thức và mật độ trồng

Trồng Hà thủ ô đỏ dưới tán rừng tự nhiên: Căn cứ vào hiện trạng thực bì của đối tượng rừng trồng mà quyết định trồng theo băng, theo ô hay theo đám

- Nếu trồng theo băng thì chừa rộng 1,5-2,5 m, còn băng chặt rộng 1-1,5 m được phát dọn sạch thực bì rồi cuốc hố trồng Hà thủ ô đỏ trên đó. Trên các băng, khoảng cách giữa các cây là 60 – 80 cm

- Trồng theo đám là chọn những khoảng rừng có độ tán che thích hợp rồi trồng rải rác cây Hà thủ ô đỏ vào đó. Trồng sao cho khoảng cách tối thiểu giữa các cây từ 60 đến 80 cm.

- Trồng Hà thủ ô đỏ dưới tán rừng trồng: Có thể trồng dưới tán Keo, tán Quế, Sưa, Sấu, Hòe,... Sau khi trồng các cây trồng chính 1- 2 năm thì tiến hành trồng Hà Thủ Ô xen vào giữa các hàng cây lấy gỗ, ăn quả, cây bóng mát. Đảm bảo khoảng cách giữa các Hà thủ ô đỏ tối thiểu là 60 đến 80 cm.

- Trồng Hà thủ ô đỏ nơi đất trống: Có thể trồng Hà thủ ô đỏ nơi đất trống như đất nương rẫy, đất đồi còn tốt. Trồng Hà thủ ô đỏ với khoảng cách mật độ là: 50 đến 80 cm và có giàn cho dây leo. Trường hợp này ta có thể xen canh với những cây công trình làm cây bóng mát mau lớn như : Bàng Đài Loan, Chiêu Liêu, Sấu , Ban tím, Muồng Hoàng Yến, Gáo Vàng.

4. Làm đất, bón lót và trồng cây

- Làm đất: Đất phẳng thì cần tiến hành lên luống để tránh ngập úng làm thối rễ. Đất dốc thì tiến hành đào hố sâu 30 x rộng 30 cm.

- Bón lót: Bón lót 5kg phân chuồng hoai + 0,2kg supe lân hoặc 0,3kg phân NPK cho mỗi hố, đảo đều phân với đất, lấp cho gần đầy hố.

- Trồng cây: Dùng dao, kéo sắc rạch bỏ túi bầu (tránh để vỡ bầu), đặt cây giống vào giữa hố, lấp đất đến qua cổ rễ và nén nhẹ.Trồng xong cần tưới nước đẫm nước ngay để tránh mất nước và rễ tiếp xúc với đất được tốt.

Sau trồng khoảng 15 tháng cần phải cắm cọc cho Hà thủ ô đỏ leo lên vì Hà thủ ô đỏ vươn ngọn rất nhanh.

5. Chăm sóc sau trồng và phòng trừ sâu bệnh

Trồng xong cần tưới ẩm cho cây khoảng 2 tuần đầu để cây bén rễ có ngọn vươn lên. Trong 2 năm đầu, mỗi năm chăm sóc 2 - 3 lần và từ năm thứ 3 mỗi năm 1 – 2 lần. Cuốc xới đất quanh khóm cây, nhặt cỏ dại và diệt bỏ những cây chèn ép. Năm thứ 2 bón bổ sung khoảng 3kg phân chuồng hoai hoặc 0,3kg NPK cho mỗi gốc.

Chú ý : Không xới cỏ quá sâu, điều chỉnh độ che tán 30-40%.

Hà thủ ô đỏ không thấy bị sâu bệnh, nhưng khi mới trồng những thân non hay bị dế, sên đen và ốc sên ăn lá cắn đứt dây, vì vậy chú ý phòng trừ.

(Theo Viện Nghiên Cứu và Phát Triển lâm Nghiệp)