2020-03-05 16:22:54

Cách chiết cành là một phương pháp nhân giống vô tính cây trồng bằng cách cho một đoạn cành ra rễ trên cây, sau đó tách khỏi cây mẹ, đem trồng thành cây mới. Đối với việc nhân giống bưởi diễn, cam canh hay các cây ăn quả lâu năm, chúng ta nên áp dụng kỹ thuật chiết cành.

Cũng như cắm hom, chiết (bó) là một phương pháp nhân giống lấy cành làm nguyên liệu. Vì đã có búp sinh trưởng, thân, lá nên vấn đề chính là làm cho cành ra rễ thì sẽ có một cây con hoàn chỉnh. 

Cách chiết cành còn là phương pháp truyền thống so với phương pháp ghép mắt cây chiết cành nhanh cho quả hơn, khoảng một năm là cây cho quả, cây không bị thoái hóa và giữ nguyên được các ưu điểm của cây bố mẹ.

- Chiết cành khác cắm cành ở chỗ cắm cành thì cắt rời cành khỏi cây mẹ trước khi cành ra rễ, còn chiết cành chỉ cần bóc một khoanh vỏ bó đất, khi cành đã ra rễ mới cắt khỏi cây mẹ. Vì chưa cắt ngay khỏi cây mẹ, cành còn được nuôi một phần bằng nhựa cây mẹ nên cành dễ sống hơn. Có lẽ cũng vì vậy mà phương pháp chiết cành đã được những người trồng vườn áp dụng từ lâu, trước cả ghép.

- Chiết cành là phương pháp cổ truyền dùng cho hầu hết các loài cây ăn quả, ngoại trừ các loài cây chiết khó ra rễ như hồng, bơ, măng cụt, hoặc các cây không cần phải chiết dùng các phương pháp nhân giống khác vừa rẻ vừa nhanh hơn như : đu đủ, chuối, dứa, thanh long ... dâu tây. Nói chung, so với các biện pháp nhân giống khác phương pháp chiết cành có ưu điểm dễ sống, dễ làm cây con khỏe, mọc nhanh nhưng nhận được ít cây, tốn công tốn của. Phương pháp này chỉ thích hợp với sản xuất nhỏ ở nhiều nước châu Á, nhiều người ít đất, khi chuyển sang sản xuất lớn với mục đích kinh doanh phải tìm biện pháp nhân giống khác.

- Hiện nay ở nước ta chiết cành tuy đã được thay thế dần dần bằng ghép nhưng còn áp dụng khá phổ biến cho những cây như chanh, vải, nhãn, mơ, mận (Prunus), hồng xiêm, khế, roi...

1. Một số điều cần lưu ý khi chiết cành

- Cũng như khi cắt cành để cắm, phải chọn cành để chiết trên cơ sở đã chọn cây mẹ. Không chiết cành trên những cây già đã ra hoa quả nhiều lần. Tốt nhất là chiết trên những cây non, đang còn tơ. Chiết những cành ở phần trên của tán cây, chọn cành xiên, ở chỗ có nhiều ánh sáng, cành thô, lá mọc dày, lóng ngắn. Không chiết cành ở đỉnh ngọn, hoặc những cành vượt mọc ở trên thân chính hoặc ở phía chân các cành lớn, vì khó ra rễ do nhiều nước, lóng dài đường bột tích lũy ít. Kích thước cành tùy loài cây, đường kính từ 1 cm đến 3 cm, tuổi cành từ 1 - 3 năm.

- Nên bỏ thói quen chiết cho mình trồng thì chọn những cành quá to vừa lãng phí gỗ ghép, vừa suy kiệt cây mẹ, còn chiết để bán thì tận dụng cả những cành nhỏ ở phía dưới, thậm chí ở trong tán cây, dù có ra rễ, cành sẽ vô giá trị, mọc xấu, còi cọc.

2.    Kỹ thuật chiết cành

Các bước thực hiện như sau:

Chọn cành chiết:

+ Bà con chọn cành giữa tán cây, cành có góc từ 2-3 nhánh cành.
+ Đường kính cành chiết từ 1,5-2cm.
+ Cành chiết cần chọn cành khoẻ, không mọc xiên, cây có quả sai và ngon ngọt.

Phương pháp chiết cành:

– Dùng dao cắt khoanh khoảng 2cm, tách bỏ hết vỏ.
– Sau khi bóc bỏ lớp vỏ xong dùng dao cạo sạch lớp nhớt để tránh cho vỏ tái sinh và để từ 1 đến 2 ngày cho vỏ ráo nhựa hoặc dùng giẻ lau kỹ phần cắt.
– Sau đó dùng thuốc kích thích ra rễ bôi trực tiếp vào vết cắt.

 Kỹ thuật chiết cành:

– Dùng đất bó bầu.
+ Yêu cầu đất bó bầu là đất phù sa có độ ẩm từ 70 - 80%, trộn với 1/3 phân bón hữu cơ, phân hoai mục.
+ Đắp đất quanh bầu chủ yếu nhằm giữ ẩm để cành có thể ra rễ ở trên mép vết cắt, rất cần thoáng nhiều oxy nên cần chọn đất xốp và nhiều phù sa. Ở miền bắc thường dùng đất trộn rơm hoặc bèo tây, đã được băm vụn giúp bầu đất thoáng khí hơn…
– Dùng nilon bọc bầu lại bao quanh cành chiết, sau đó dùng lạt buộc 2 đầu bầu.
+ Chú ý: Dây buộc phía trên nên buộc chặt còn phía dưới thì buộc lỏng hơn đề phòng vào mùa mưa khi nước lọt vào bầu thì sẽ thoát đi dễ dàng.
Sau khi thực hiện xong phương pháp chiết cành từ 2-3 tháng, ta kiểm tra thấy ngọn cành chuyển màu vàng và nhìn vào bầu đất có rễ mọc ra nhiều từ màu trắng chuyển sang màu nâu thì ta cắt bầu đem đi giâm.
-    Cũng như khi cắm cành, rễ càng ra nhanh ra nhiều nếu dùng chất kích thích như IAA, NAA, IBA hoặc KTR của VIPESCO. Có thể dùng bút lông bôi chất kích thích với nồng độ khoảng 500 - 1000 ppm vào miệng vết cắt ở vỏ phía trên khoanh vỏ được bóc đi (xem hình 2) thành một vòng tròn. Cũng có thể trộn chất kích thích với đất bó chung quanh vết cắt nhưng tốn thuốc hơn.
Thời vụ chiết bưởi:
–  Nên chiết cành vào vụ xuân để vào thu trồng hoặc giâm xuống đất  hoặc là chiết vào đầu mùa thu để vào đầu mùa xuân trồng, vào những thời vụ như vậy chiết cành sẽ đạt hiệu quả tốt nhất vì thời tiết thuận lợi cho các cây trồng đâm chồi nảy lộc./.

Tổng hợp theo khuyennonghanoi.gov.vn và dantocmiennui.vn